Η ποιότητα ζωής χωρίς το τσιγάρο!

Το κάπνισμα υπολογίζεται ότι προκαλεί πάνω από 5.000.000 θανάτους ετησίως παγκοσμίως, πάνω από 400.000 θανάτους ανά έτος στις ΗΠΑ, καθιστώντας το την πρώτη αιτία θανάτου. 

Οι τρεις κύριες αιτίες θνησιμότητας σχετιζόμενες με το κάπνισμα είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο καρκίνος του πνεύμονα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Καπνιστές που διέκοψαν το τσιγάρο, μείωσαν τον κίνδυνο θνησιμότητας από ασθένειες σχετιζόμενες με το κάπνισμα ακόμα και εάν το διέκοψαν, αφού είχαν εκδηλώσει καρδιαγγειακές ή πνευμονικές παθήσεις. 

Το 87% του καρκίνου του πνεύμονα σχετίζονται με το κάπνισμα. Περισσότεροι από τους μισούς πρωτοδιαγνωσθέντες ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα ήταν πρώην καπνιστές. Ο κίνδυνος αυξάνει με τα έτη καπνίσματος και με τον αριθμό τσιγάρων που καπνίζει κάποιος ημερησίως. 
Κατά το κάπνισμα χημικές καρκινογόνες ουσίες (βενζόλιο, μονοξείδιο του άνθρακα, υδροκυάνιο κ.α.) που βρίσκονται στο καπνό του τσιγάρου εισέρχονται στους πνεύμονες και προκαλούν βλάβες στο γενετικό υλικό (DNA) των κυττάρων των πνευμόνων μεταβάλλοντας σημαντικά γονίδια. Με τον καιρό, τα κύτταρα που έχουν υποστεί βλάβη, χάνουν τον έλεγχο του πολλαπλασιασμού και της ανάπτυξής τους και καθίστανται καρκινικά. Επίσης, η νικοτίνη που υπάρχει στον καπνό είναι η ουσία που ευθύνεται για τον εθισμό, τον οποίον οι καπνιστές προσπαθούν επί χρόνια να νικήσουν. 

Το παθητικό κάπνισμα 

Το παθητικό κάπνισμα έχει εξίσου βλαβερές συνέπειες στον οργανισμό. Το παθητικό κάπνισμα προκαλεί συριγμό, βήχα, κρύωμα, πόνο στα αυτιά και κρίσεις άσθματος. Προκαλεί 30 φορές περισσότερους θανάτους από καρκίνο πνεύμονος από ότι όλοι οι ελεγχόμενοι ρύποι μαζί. Επίσης, προκαλεί 300.000 λοιμώξεις πνεύμονα σε βρέφη και μικρά παιδιά ετησίως. Ο καπνός του τσιγάρου σ΄ένα γεμάτο εστιατόριο μπορεί να δημιουργήσει εξαπλάσια ρύπανση από αυτήν μιας λεωφόρου με αυξημένη κίνηση. Ο εξαερισμός δεν μπορεί να μειώσει τον καπνό του τσιγάρου σε αποδεκτά επίπεδα σε κλειστούς χώρους. Μόνο ένα περιβάλλον 100% χωρίς καπνό παρέχει αποτελεσματική προστασία. 

Η διακοπή καπνίσματος μειώνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου. Ο κίνδυνος συνεχίζει να μειώνεται σταδιακά για 10-15 χρόνια. Η διακοπή καπνίσματος είναι ευεργετική για όλες τις ηλικίες και τα οφέλη είναι μεγαλύτερα, όσο νωρίτερα διακόψει κανείς το κάπνισμα. Όταν κάποιος κόψει το κάπνισμα, τα οφέλη ξεκινούν μέσα σε λίγα κιόλας λεπτά από το τελευταίο τσιγάρο. 

Πώς επανέρχεται ο οργανισμός 

• Στα πρώτα 10 λεπτά η αρτηριακή πίεση και οι παλμοί μειώνονται και η θερμοκρασία των χεριών και των ποδιών αυξάνονται 
• Σε 8 ώρες το μονοξείδιο του άνθρακα στο αίμα πέφτει στα φυσιολογικά επίπεδα και το οξυγόνο στο αίμα αυξάνεται στα φυσιολογικά επίπεδα 
• Σε 24 ώρες η πιθανότητα καρδιακού επεισοδίου μειώνεται 
• Σε 48 ώρες οι νευρικές απολήξεις αρχίζουν να αυξάνονται ξανά και βελτιώνεται η ικανότητα οσμής και γεύσης 
• Μετά από 3 μήνες η κυκλοφορία του αίματος βελτιώνεται, το βάδισμα γίνεται ευκολότερα και η πνευμονική λειτουργία αυξάνεται 
• Μετά από 9 μήνες ο βήχας, η ρινική συμφόρηση, η κόπωση και η δύσπνοια μειώνονται σημαντικά 
• Μετά από 1 χρόνο ο κίνδυνος για στεφανιαία νόσο έχει μειωθεί στο μισό του κινδύνου που έχει ένας καπνιστής 
• Μετά από 10 έτη ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται στο μισό του κινδύνου των καπνιστών που συνεχίζουν το κάπνισμα, ο κίνδυνος για καρκίνο στόματος, λαιμού, οισοφάγου, ουροδόχου κύστεως νεφρού και παγκρέατος επίσης μειώνεται 
• Μετά 15 έτη ο κίνδυνος στεφανιαίας νόσου είναι τώρα παρόμοιος με τον κίνδυνο των ατόμων που δεν κάπνισαν ποτέ και ο κίνδυνος θανάτου έχει επιστρέψει σχεδόν στο επίπεδο των ατόμων που δεν κάπνισαν ποτέ

Οι δυσκολίες 

Η απάντηση στο ερώτημα “πόσο εύκολο είναι να διακόψει κανείς το κάπνισμα;” είναι ότι παίζουν αρκετοί παράγοντες ρόλο. Η κυριότερη δυσκολία είναι ο εθισμός στη νικοτίνη. Η νικοτίνη είναι μια δυνητικά ψυχοτρόπος ουσία ικανή να προκαλέσει ψυχολογική εξάρτηση. Τα κυριότερα συμπτώματα που εμφανίζονται με τη διακοπή καπνίσματος και το σύνδρομο απεξάρτησης από τη νικοτίνη περιλαμβάνουν: 
-Δυσφορία-κατάθλιψη 
-Αϋπνία 
-Άγχος 
-Δυσκολία συγκέντρωσης 
-Υπερκινητικότητα 
-Μείωση καρδιακών παλμών 
-Αύξηση όρεξης και βάρους 

Επιπρόσθετα, οι καπνιστές έχουν συνδυάσει το κάπνισμα με άλλες καθημερινές συνήθειες όπως πρωινός καφές, ποτό με φίλους, τέλος ενός γεύματος οι οποίες και μπορεί να αποτελέσουν από μόνες τους κίνητρα επανέναρξης καπνίσματος. 

Τα τελευταία χρόνια έκαναν την εμφάνισή τους τα υποκατάστατα νικοτίνης και διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα. Εντούτις, τα ποσοστά των καπνιστών που διέκοψαν το τσιγάρο με την βοήθεια αυτών των μεθόδων είναι μικρά και δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Διάφορες μελέτες έχουν αποδείξει ότι συνδυασμός ψυχολογικής υποστήριξης και συγχορήγησης φαρμακευτικών σκευασμάτων αυξάνει λίγο το ποσοστό επιτυχίας στη διακοπή καπνίσματος. Θα πρέπει όμως εδώ να σημειώσουμε ότι τα τελευταία χρόνια εκτός των φαρμακευτικών σκευασμάτων και των υποκατάστατων νικοτίνης, εκατομμύρια καπνιστές σε όλο τον κόσμο επιλέγουν σαν υποκατάστατο του παραδοσιακού τσιγάρου, το ηλεκτρονικό. Σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, σε άρθρο τους που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Addiction, υποστηρίζουν ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο βοηθάει στην διακοπή του καπνίσματος. Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον δρα Ρόμπερτ Γουέστ, έθεσαν υπό ιατρική παρακολούθηση για πάνω από πέντε χρόνια περισσότερους από πέντε χιλιάδες καπνιστές και διαπίστωσαν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στα ποσοστά μείωσης του καπνίσματος και ως εκ τούτου στα ποσοστά μείωσης των ασθενειών και των θανάτων που συνδέονται μ' αυτό. 
Πιο αναλυτικά, η μελέτη, η οποία χρηματοδοτήθηκε κυρίως από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Cancer Research UK, βασίστηκε στις απαντήσεις 5.863 καπνιστών κατά το διάστημα 2009-2014, οι οποίοι επιχείρησαν να το σταματήσουν το κάπνισμα χωρίς να χρησιμοποιήσουν συνταγογραφημένα φάρμακα ή επαγγελματική βοήθεια.


Διπλάσια ποσοστά επιτυχίας σε σχέση με τα επιθέματα ή τις τσίχλες νικοτίνης

Από την επεξεργασία των δεδομένων προέκυψε ότι το 20% όσων επιχείρησαν να σταματήσουν το κάπνισμα χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικά τσιγάρα απάντησαν ότι σταμάτησαν να καπνίζουν κανονικά τσιγάρα. Αντίθετα, μόλις το 10,1% των καπνιστών που χρησιμοποίησαν επιθέματα ή τσίχλες νικοτίνης τα κατάφεραν. Από εκείνους που επιχείρησαν να απαλλαγούν από την επιβλαβή συνήθεια μόνο με τη δύναμη της θέλησής τους, το 15,4% τα κατάφερε.

«Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τη δημόσια υγεία χάρη στην ευρεία απήχησή τους και στα τεράστια οφέλη για την υγεία που συνδέονται με τη διακοπή του καπνίσματος. Βέβαια, στην μελέτη μας λάβαμε υπόψη και μια σειρά παραγόντων που συντελούν στην επιτυχία της προσπάθειας, όπως η γενικότερη κατάσταση της υγείας του καπνιστή, ο βαθμός εξάρτησης από τη νικοτίνη, ο αριθμός των προηγούμενων προσπαθειών διακοπής και κατά πόσο επρόκειτο για σταδιακή μείωση του αριθμού των τσιγάρων ή την απότομη διακοπή του καπνίσματος», εξηγεί ο δρ Γουέστ. 

Αντώνης Ιωάννου