Μόδα ή εναλλακτική μέθοδος; Ηλεκτρονικό Τσιγάρο: Σε ποιους απευθύνεται και πως πρέπει να χρησιμοποιείται

Μόδα ή υγιεινή εναλλακτική, το ηλεκτρονικό τσιγάρο έχει κατακτήσει και τους έλληνες καπνιστές. Το in.gr μίλησε με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικού Τσιγάρου (ΣΕΕΗΤ), Δημήτρη Πετρόπουλο, για τα προϊόντα άτμισης και τον πραγματικό λόγο ύπαρξής τους.

Κύριε Πετρόπουλε, επειδή το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι, παγκοσμίως, της μόδας, στην Ελλάδα τη μερίδιο αγοράς έχει;

Δυστυχώς, δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία για την Ελλάδα, καθώς δεν έχουν γίνει σχετικές έρευνες. Υπολογίζουμε όμως ότι περίπου το 5% των καπνιστών χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό τσιγάρο.

Ποια είδη συσκευών και μίγματα κυκλοφορούν στην Ελλάδα;

Ο όρος «ηλεκτρονικά τσιγάρα», όπως έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε τις συσκευές ατμίσματος στην Ελλάδα, διεθνώς σημαίνει και προσδιορίζει μόνο τις συσκευές που προσομοιάζουν σε εμφάνιση και μέγεθος με τα συμβατικά τσιγάρα και συνήθως διακινούνται από τις μεγάλες καπνοβιομηχανίες. Οι συσκευές αυτές στην Ελλάδα είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Αντίθετα, στην χώρα μας ευδοκιμούν μόνο τα επαναγεμιζόμενα προϊόντα ατμίσματος, τα vapor products ή αλλιώς personal vaporizers, με μερίδιο αγοράς μεγαλύτερο του 95%. Απ’ αυτά το 20% είναι συσκευές τρίτης γενιάς, δηλαδή με μεγάλες δυνατότητες εξατομίκευσης από τον χρήστη. Όσον αφορά τα υγρά αναπλήρωσης, στην Ελλάδα κυκλοφορούν, κυρίως, υγρά με νικοτίνη, ενώ τα υγρά χωρίς νικοτίνη, αποτελούν μόνο το 7%-8% της αγοράς.

Τα υγρά με νικοτίνη δεν είχαν απαγορευθεί στην Ελλάδα;

Τα υγρά αυτά είχαν όντως απαγορευθεί με απόφαση του ΕΟΦ το 2008. Ωστόσο, η απόφαση κηρύχθηκε άκυρη από το ΣτΕ, στο οποίο προσέφυγε ο ΣΕΕΗΤ, και έτσι πλέον δεν υφίσταται καμιά απαγόρευση.

Μπορείτε να μας πείτε εν συντομία ποιο είναι το πλαίσιο εμπορικής διάθεσης των ηλεκτρονικών τσιγάρων στην Ελλάδα;

Λόγω έλλειψης ειδικού νομοθετικού πλαισίου για τα προϊόντα ατμίσματος, διατίθενται ως καταναλωτικά προϊόντα και πρέπει να ακολουθούν κάποιους κανόνες, όπως όλα τα προϊόντα. Όπως συμβαίνει λοιπόν με πολλά καταναλωτικά είδη, δυστυχώς, ο κανονισμός δεν τηρείται 100%. Εμείς, βέβαια, ως ΣΕΕΗΤ απαγορεύουμε την πώληση σε ανηλίκους, ενώ ενημερώνουμε ότι τα προϊόντα ατμίσματος απευθύνονται μόνο σε καπνιστές και ότι η νικοτίνη είναι εθιστική ουσία. Πρόκειται ουσιαστικά για τις προειδοποιήσεις που επιβάλλει σχετική ευρωπαϊκή οδηγία που θα τεθεί σε ισχύ το 2016. 

Επειδή κατά καιρούς έχουν δει το φως της δημοσιότητας περιστατικά με εκρήξεις συσκευών ατμίσματος, κυρίως στις ΗΠΑ, υπάρχει κάποιος φορέας πιστοποίησης της λειτουργίας τους;

Οι συσκευές ατμίσματος πρέπει να φέρουν τα νόμιμα πιστοποιητικά CE και ROHS. Περιστατικά εκρήξεων στην Ελλάδα, όχι δεν έχουμε. Αλλά εδώ θα ήθελα να σημειώσω ότι, οι συσκευές ατμίσματος λειτουργούν με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες, συνεπώς ο κίνδυνος έκρηξης είναι ίδιος με όλων των ηλεκτρονικών συσκευών. Δηλαδή, πρακτικά ασήμαντος, εφόσον βέβαια ο καταναλωτής χρησιμοποιεί προϊόντα με πιστοποίηση τηρώντας πιστά τις οδηγίες χρήσης του κατασκευαστή.

Η πιστοποίηση ισχύει και για τα υγρά άτμισης; Φαντάζομαι θα έχετε υπόψη σας περιστατικά δηλητηριάσεων που έχουν αναφερθεί στις ΗΠΑ;

Για τα υγρά άτμισης ισχύουν οι κανόνες που αφορούν στην κυκλοφορία των χημικών προϊόντων, γενικώς. Ειδικότερα, ο ΣΕΕΗΤ σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας και Κρήτης, υλοποιεί πρόγραμμα πιστοποίησης των υγρών, βάσει του νόμου 1272/2008. Επίσης, όλα τα προϊόντα άτμισης πωλούνται σε συσκευασίες Child Proof μαζί με οδηγίες ασφαλούς χρήσης. Με αυτό τον τρόπο, μέχρι σήμερα έχουμε αποφύγει περιστατικά δηλητηρίασης στην Ελλάδα, παρά την ευρεία χρήση των υγρών άτμισης. Σε ότι αφορά τα κρούσματα στις ΗΠΑ, είναι μεν υπαρκτά, αλλά ελάχιστα συγκριτικά με τις δηλητηριάσεις από φάρμακα. Επίσης, επρόκειτο για καταγραφή κλήσεων σε κέντρα δηλητηριάσεων και όχι για πραγματικά περιστατικά.

Τελικά, ποιος είναι ο σκοπός των ηλεκτρονικών τσιγάρων;

Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δημιουργήθηκαν για να προσφέρουν μια αποτελεσματική, λιγότερο επιβλαβή, εναλλακτική λύση σε όσους καπνίζουν, που είτε δεν μπορούν, είτε δεν θέλουν να το σταματήσουν. Κι ενώ τα προϊόντα αυτά , παρέχουν στον καπνιστή νικοτίνη, τον απαλλάσσουν από την πίσσα και πολλές άλλες επικίνδυνες ουσίες που παράγει η καύση του συμβατικού τσιγάρου.

Ποιοι χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό τσιγάρο στην Ελλάδα, και πόσα χρήματα ξοδεύουν περίπου;

Πρόκειται για ενήλικα άτομα, που θέλουν, είτε να ελαττώσουν ή να διακόψουν το κάπνισμα. Το κόστος κυμαίνεται στα 50 με 70 ευρώ, τον μήνα.

Μπορεί, όντως, να βοηθήσει στη διακοπή ή μείωση του συμβατικού τσιγάρου;

Αφού σας ξεκαθαρίσω ότι τα προϊόντα άτμισης ουδεμία σχέση έχουν με φαρμακευτικά σκευάσματα, η απάντησή μου είναι πως βεβαιότατα και αυταπόδεικτα βοηθούν στη διακοπή του καπνίσματος και στη μείωση του αριθμού των συμβατικών τσιγάρων. Εξάλλου, η αποτελεσματικότητα του ατμίσματος έχει επιβεβαιωθεί και από μελέτες, όπως η ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από το Cochrane Reviews.

Τότε, γιατί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πρότεινε την απαγόρευση και του ηλεκτρονικού τσιγάρου στους κλειστούς χώρους;

Σίγουρα, δεν υφίσταται επιστημονικός λόγος για την συγκεκριμένη πρόταση. Οι λόγοι είναι καθαρά ιδεολογικοί και, δυστυχώς, οικονομικοί. Εμείς, ως ΣΕΕΗΤ, πιστεύουμε ότι τα προϊόντα άτμισης πρέπει να απαγορεύονται σε χώρους που συχνάζουν παιδιά, διότι είναι προϊόντα για ενηλίκους. Πάντως, αυτό που θα πρέπει να ξεκαθαριστεί είναι ότι είναι λάθος να πιστεύουμε ότι το άτμισμα έχει τις ίδιες βλαβερές επιπτώσεις με το κάπνισμα. Αυτό προκαλεί σύγχυση στον καπνιστή και τον αποτρέπει να δοκιμάσει ένα εναλλακτικό προϊόν που είναι λιγότερο βλαπτικό από το συμβατικό τσιγάρο.

Πάντως, πολυάριθμες μελέτες μεταξύ των οποίων και μια του Πανεπιστημίου Αθηνών έχουν δείξει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι επιβλαβές για τον οργανισμό μας.

Καθετί που εισπνέεται και δεν είναι καθαρός αέρας, είναι επιβλαβές. Οι έρευνες που ασχολούνται με την επίδραση του ηλεκτρονικού τσιγάρου στους μη καπνιστές, είναι πρακτικώς άχρηστες αφού το προϊόν δεν χρησιμοποιείται απ’ αυτούς. Αντιθέτως, όλες οι επιστημονικές μελέτες που εστίασαν στην επίδραση του ατμίσματος στους καπνιστές απέδειξαν όφελος και όχι βλάβη για τον καπνιστή. Ο λόγος, λοιπόν, που γίνονται όλες αυτές οι έρευνες και τυγχάνουν δημοσιότητας, είναι καθαρά οικονομικός. Τα συμφέροντα που εξυπηρετεί η υπάρχουσα δομή της αγοράς του καπνίσματος είναι πολύ ισχυρά.

Μέχρι, να έχουμε την τελική ετυμηγορία της επιστήμης για το αν το ηλεκτρονικό τσιγάρο κάνει καλό ή κακό, ποιο πιστεύετε ότι πρέπει να είναι το πλαίσιο αντιμετώπισης του;

Αυτό που περιμένουμε να μάθουμε είναι το πόσο μεγάλο όφελος για τους καπνιστές έχει το ηλεκτρονικό τσιγάρο, και όχι αν είναι ή δεν είναι ωφέλιμο. Μέχρι τότε λοιπόν, για μας το ορθό πλαίσιο αντιμετώπισης του ατμίσματος βασίζεται στο εξής σκεπτικό:
«Είστε καπνιστής και θέλετε να διακόψετε το κάπνισμα; Απευθυνθείτε στον γιατρό σας. Αν δεν τα καταφέρετε, καλύτερα να ατμίζετε.
Είστε καπνιστή και δεν θέλετε να διακόψετε το κάπνισμα; Καλύτερα να ατμίζετε.
Αν δεν είστε καπνιστής, μην καπνίζετε και μην ατμίζετε.»